Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh: Nguyên nhân và cách khắc phục

Trong khi nhiều người biết đến việc trào ngược dạ dày ở người lớn, ít ai biết rằng nó cũng có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh. Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là tình trạng thức ăn và dịch dạ dày, trào ngược trở lại đường thở và gây ra các triệu chứng khó chịu cho bé. Điều này có thể làm bé không thoải mái, khó ngủ và ảnh hưởng đến việc ăn uống của bé.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào vấn đề trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh, bao gồm các nguyên nhân phổ biến, triệu chứng nhận biết và cách xử lý. 

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ở trẻ

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có thể là do nguyên nhân sinh lý hoặc bệnh lý.

Nguyên nhân sinh lý gây trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

• Hệ thống tiêu hóa và dạ dày ở trẻ nhỏ chưa hoàn thiện, đặc biệt là dạ dày nằm gần lồng ngực hơn so với người lớn.
• Cơ thắt thực quản ở trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh, dễ dẫn đến hiện tượng thức ăn trào ngược lên thực quản.
• Thức ăn mềm lỏng như sữa hay cháo được tiêu thụ hàng ngày dễ dàng lọt qua khe hở nhỏ ở cơ vòng.
• Sử dụng sữa bò thay vì bú sữa mẹ có thể tăng nguy cơ trào ngược dạ dày do sữa bò tiêu hóa chậm hơn.
• Tư thế cho bé bú thường nằm ngang, đặc biệt là vào ban đêm, dễ làm sữa bị trào ngược lên miệng do dạ dày nằm ngang.

Nguyên nhân bệnh lý gây trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

• Một số bệnh lý bẩm sinh như thoát vị cơ hoành hoặc sa dạ dày có thể dẫn đến trào ngược dạ dày ở mức độ nặng. Những bệnh lý này làm suy yếu cơ thắt ở phần thực quản dưới, khiến cho thức ăn trào ngược lên thực quản.
• Nếu trẻ bị bại não, nhiễm trùng toàn thân, hay mắc các vấn đề như hở van tim, cũng có khả năng cao bị trào ngược dạ dày thực quản.

Các dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị trào ngược dạ dày

Dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sinh phổ biến nhất là ợ nóng. Thường kéo dài đến 2 giờ và nghiêm trọng hơn sau bữa ăn. Ngoài ra, các dấu hiệu trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có thể xuất hiện như:

Nôn sau khi ăn là một dấu hiệu của trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

• Ợ nóng sau khi ăn: Triệu chứng phổ biến của trẻ em bị trào ngược dạ dày thực quản, thường kéo dài khoảng 2 giờ và tăng nghiêm trọng sau khi ăn.
• Nôn sau khi ăn: Trẻ có thể nôn mửa sau khi ăn.
• Nghẹn hoặc thở khò khè: Nếu dịch trào ngược vào khí quản và phổi, trẻ có thể có triệu chứng nghẹn hoặc thở khò khè.
• Ợ hơi hoặc nấc cụt thường xuyên: Trẻ có thể thường xuyên ợ hơi hoặc có cảm giác nấc cụt.
• Nôn thức ăn hoặc dịch vị chua lỏng kéo dài: Trẻ có thể có triệu chứng nôn thức ăn hoặc dịch vị chua lỏng ngay cả khi đã trên 1 tuổi.
• Cảm giác khó chịu, cáu kỉnh hoặc quấy khóc sau khi ăn: Trẻ có thể có cảm giác khó chịu, cáu kỉnh hoặc quấy khóc sau khi ăn.
• Ăn ít hoặc không tăng cân, suy dinh dưỡng, thiếu máu: Trẻ có thể ăn ít hoặc không tăng cân đúng tốc độ phát triển, gặp suy dinh dưỡng hoặc thiếu máu.
• Cảm giác đau ở xương ức (đối với trẻ lớn hơn): Trẻ lớn hơn có thể có cảm giác đau ở vùng xương ức.

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không? 

Khi trẻ tiếp tục gặp tình trạng ọc sữa và các dấu hiệu trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh kéo dài, có thể xảy ra các biến chứng sau đây:

Biến chứng tiêu hóa

Trẻ có thể mắc viêm thực quản ở mức độ khác nhau, ảnh hưởng đến quá trình ăn uống của trẻ. Biến chứng nghiêm trọng nhất là barrett thực quản, khi thực quản bị viêm và hẹp, gây khó khăn trong việc lưu thông thức ăn từ miệng xuống dạ dày.

Biến chứng hô hấp

Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc khò khè, ho kéo dài và các biện pháp điều trị thông thường không đem lại hiệu quả. Axit từ dạ dày trào lên thực quản có thể làm sưng dây thanh ở họng, gây ra khò khè và khàn giọng. Trào ngược dạ dày cũng có liên quan đến tình trạng hen suyễn ở trẻ.

Trào ngược dạ dày kéo dài có thể gây biến chứng hen suyễn ở trẻ

Biến chứng tai mũi họng

Trẻ bị trào ngược dạ dày có thể bị viêm tai giữa, viêm xoang, viêm họng và viêm amidan. Viêm tai giữa là một trong những biến chứng tai mũi họng phổ biến nhất ở trẻ em bị trào ngược dạ dày. 

Theo một nghiên cứu, khoảng 40% trẻ em bị viêm tai giữa cũng bị trào ngược dạ dày. Viêm tai giữa có thể gây ra đau tai, sốt, khó nghe và khiến trẻ cảm thấy khó chịu. Ngoài ra, các biến chứng tai mũi họng khác như viêm xoang, viêm họng và viêm amidan cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Biến chứng răng miệng

Dịch trào ngược từ dạ dày có thể ảnh hưởng đến răng và nướu, gây ra sâu răng, viêm nướu và hôi miệng. Việc trẻ em bị trào ngược dạ dày có thể dẫn đến việc tiếp xúc dài hạn của các axit và men vi khuẩn trên bề mặt răng, gây ra sự phân hủy và sâu răng. 

Ngoài ra, trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh có thể gây ra viêm nướu khi dịch trào ngược bị thấm vào nướu và kích thích sự phát triển của vi khuẩn, gây ra viêm và sưng nướu. Hôi miệng cũng có thể xảy ra khi các vi khuẩn phân hủy thức ăn và tạo ra khí trong miệng.

Chăm sóc trẻ bị trào ngược dạ dày đúng cách

Nếu trẻ của bạn bị trào ngược dạ dày, có một số cách để chăm sóc trẻ và giúp giảm thiểu các triệu chứng:

• Khi cho trẻ bú sữa, hãy chia nhỏ lượng sữa, khoảng 30 - 60ml mỗi lần uống. Đối với những trẻ bú nhiều, hãy ẵm trẻ ở tư thế đầu cao sau khi uống 60ml và vỗ nhẹ lưng để giúp trẻ ợ hơi trước khi tiếp tục cho trẻ bú. Trong trường hợp này, cần lưu ý không vác trẻ lên vai vì điều này có thể làm trẻ nôn trớ do dạ dày bị chèn ép.
• Đối với những bé uống sữa bằng bình, nên lưu ý lựa chọn núm ti có kích thước lỗ phù hợp với tháng tuổi của trẻ, để lượng sữa và tốc độ sữa chảy phù hợp với lực mút sữa của bé, tránh gây ra tình trạng sữa xuống nhanh, không kịp nuốt gây sặc và nôn trớ.
• Đặt trẻ nằm với tư thế đầu cao hơn so với giường khoảng 30 độ sau khi trẻ đã bú xong để giảm trào ngược.

Bế trẻ đúng tư thế để giảm trào ngược dạ dày

Khi nào nên đưa trẻ đi khám? 

Nên đưa trẻ đi khám ngay lập tức nếu trẻ của bạn có các triệu chứng sau đây:

• Tiêu chảy, đi ngoài ra máu: Nếu trẻ có triệu chứng tiêu chảy và phát hiện có máu trong phân.
• Chậm tăng cân: Nếu trẻ không tăng cân đúng theo tốc độ phát triển bình thường hoặc có triệu chứng suy dinh dưỡng.
• Trẻ nôn nhiều sau khi bú: Nếu trẻ thường xuyên nôn sau khi bú và không giảm sau khi đã áp dụng các biện pháp chăm sóc như chia nhỏ lượng sữa, thay đổi tư thế ăn uống.
• Trẻ chuyển từ trớ sữa sang nôn ói: Nếu trẻ ban đầu chỉ trớ sữa nhưng sau đó chuyển sang nôn ói thường xuyên.
• Dịch nôn có màu xanh hoặc lẫn máu: Nếu dịch nôn của trẻ có màu xanh hoặc có dấu hiệu máu lẫn trong đó.
• Trào ngược gây cản trở hô hấp: Nếu trẻ có triệu chứng hô hấp gặp khó khăn, khò khè, hoặc có cảm giác thở tím tái.

Nếu các triệu chứng không được cải thiện sau khi đã dùng các biện pháp chăm sóc như thay đổi tư thế ăn uống, pha bột ngũ cốc vào sữa và giữ tư thế nằm cao hơn, cần đưa trẻ đi khám để được đánh giá và đề xuất giải pháp điều trị thích hợp.

Tóm lại, trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là một vấn đề thường gặp và có thể gây ra nhiều khó khăn cho bé và gia đình. Tuy nhiên, với sự quan tâm và chăm sóc đúng cách từ phía cha mẹ, tình trạng này có thể được giảm thiểu và trẻ có thể phát triển một cách bình thường. Điều quan trọng là cha mẹ cần phải luôn theo dõi sự phát triển và sức khỏe của con, và tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế khi cần thiết.

(Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, bạn nên tới cơ sở y tế, hỏi ý kiến bác sĩ chuyên môn để được tư vấn)

Pharmart.vn tổng hợp

Nguồn: Sưu tầm internet